Çocukların aşırı hareketlilik durumu ile şekeri ilişkilendirmek, ebeveynler ve eğitimciler arasında yaygın bir inanıştır. Ancak bilim bu konuda ne diyor? Şeker yemek çocukları gerçekten hiperaktif yapar mı? Veriler şaşırtıcı bir şekilde “muhtemelen hayır” diyor.
Şeker Nedir?
Şeker, karbonhidratların en basit formudur ve enerjinin hızlı bir şekilde vücuda girmesini sağlar. Doğal olarak meyve, sebze ve süt ürünlerinde bulunur. İşlenmiş şeker ise şeker kamışı veya şeker pancarından elde edilir ve tatlandırıcı olarak kullanılır. Bu şekerler, rafine edilerek beyaz şeker, mısır şurubu ve diğer tatlandırıcılar haline gelir.
Şeker ve Hiperaktivite İlişkisi Nasıl Ortaya Çıktı?
1947’de Dr. Theron G. Randolph, gıda alerjilerinin çocuklarda yorgunluk, sinirlilik ve davranış problemlerindeki rolünü tartışan bir makale yayınladı. Makalesinde, diğer faktörlerin yanı sıra, mısır şurubuna duyarlılığı, çocuklarda gerginlik-yorgunluk sendromuna neden olarak tanımladı. 1970’lerde şekerin kan şekeri üzerindeki etkileri uzun süre tartışıldı. Hiperaktif olan çocukların daha fazla şeker tükettiğini gösteren çalışmalar ortaya çıktı ve bu, şekerin çocuklarda hiperaktiviteye neden olduğu mitinin yerleşmesine neden oldu.
Bilimsel Çalışmalar Ne Diyor?
Bilimsel araştırmalar, şekerin çocuklarda hiperaktiviteye neden olduğu fikrini desteklemiyor. 1995 yılında yapılan kapsamlı bir meta-analiz, şeker tüketiminin çocukların davranışlarını etkilediğine dair herhangi bir güçlü kanıt bulamadı. Bu analizde, kontrollü deneyler incelendi ve şekerin çocukların davranışları üzerinde belirgin bir etkisi olmadığı sonucuna varıldı.
2006 yılında yapılan bir başka çalışma, 31 çocuk üzerinde yapılan 12 farklı çalışmayı değerlendirdi. Sonuçlar, şeker tüketiminin çocukların davranışlarını veya bilişsel yeteneklerini önemli ölçüde etkilemediğini gösterdi. Bu çalışmalar, çocukların diyetlerinde şeker miktarının artırılmasının hiperaktiviteye neden olmadığını doğruladı.
Neden Şeker Suçlanıyor?
Şekerin çocukları hiperaktif yaptığına dair yaygın inanışın arkasında, plasebo etkisi ve önyargılar yatıyor olabilir. Ebeveynler ve öğretmenler, çocukların şeker tükettikten sonra daha enerjik olduğunu düşündüklerinde, bu beklentiyle davranışlarını gözlemleyebilirler. Ayrıca, çocuklar genellikle doğum günü partileri, tatiller ve özel etkinliklerde bol miktarda şeker tüketirler. Bu tür etkinliklerde, çocuklar doğal olarak daha heyecanlı ve aktif olurlar, bu da şekerin suçlanmasına yol açar.
Şekerin Gerçek Etkileri
Şeker, obezite, diyabet ve diş çürükleri gibi sağlık sorunlarına katkıda bulunabilir. Ancak, çocuklarda hiperaktiviteye neden olduğu fikri bilimsel olarak desteklenmiyor. Yine de, çocukların sağlıklı bir diyetle beslenmeleri önemlidir ve fazla şeker tüketiminden kaçınılması önerilir. Sağlıklı beslenme alışkanlıkları, çocukların genel sağlıklarını ve bilişsel gelişimlerini destekler.
Bilimsel veriler, şekerin çocuklarda hiperaktiviteye neden olduğu fikrini desteklemiyor. Şekerin obezite ve diğer sağlık sorunlarına katkıda bulunabileceği bir gerçek olsa da, hiperaktivite üzerindeki etkisi bir efsane gibi görünüyor. Ebeveynler ve öğretmenler, çocukların sağlıklı beslenme alışkanlıkları geliştirmelerine yardımcı olmalı ve şeker tüketimini makul seviyelerde tutmalıdır. Bu şekilde, çocukların sağlıklı ve dengeli bir yaşam sürmeleri teşvik edilebilir.
